Z czego modlono się w średniowieczu?

BK 00026

Brewiarz z pogranicza polsko-czeskiego.

Ten rękopiśmienny brewiarz łączony jest z diecezją praską. Określa się to ze względu na śladami oddziaływania kalendarza wrocławskiego i gnieźnieńskiego. Większość świętych w nim wymieniona charakterystyczna jest dla kalendarza XIII w. Również pismo głównej ręki wykonane jest minuskułą gotycką, książkową, wykazującą cechy pisma wcześniejszego XIV w., możliwy jest też początek XV w.

Na marginesie k. 2 i 118v znajduje się napisany ręką XVII w. podpis posiadacza: „Ego sum Jacobus Huiopentanus 1603 Anno domini 1604”.

Bibliografia:

Barbara Miodońska, Związki polsko-czeskie w dziedzinie iluminatorstwa na przełomie w. XIV i XV, Pamiętnik Literacki : czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej, 51/3, s. 153-202.

BK 00027

Modlitewnik – Horae.

Dane kalendarza i modlitw pozwalają szukać osoby, dla której godzinki powstały, wśród możnych mężatek należących do kongregacji pod wezwaniem P. Marii i św. Krzysztofa (por. k. 114v., 173 i 198), żyjących u schyłku XV w. w diecezji paryskiej, Amiens lub Besancon.

Prawdopodobnie został nabyty przez Tytusa Działyńskiego w roku 1821. W przechowywanym w Archiwum Biblioteki Kórnickiej spisach manuskryptów nabytych w XIX w. tak go scharakteryzowano: „Rękopismo 13 wieku na pergaminie z literami wielkimi i wyzłacanymi, gdzie naprzód 4 ewangelie po łacinie, po tym modlitwy nabożne i psalmy, modlitwy niektóre po francusku, oprawne w skórze”.

Bibliografia:

Joanna Piwocka, Godzinki francuskie ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej, Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej, 1993, z. 23, s. 149-159.

BK 00001

Biblia Vetus et Novum Testamentum

Zygmunt Celichowski w swym opisie katalogowym i w inwentarzu postawiał ten rękopis na czele Biblii rękopiśmiennych. Tak też pozostało i do dzisiaj jest to obiekt o sygnaturze BK 00001.

Biblia trafiła do zbiorów Tytus Działyński w trakcie jego odwiedzin w bibliotekach klasztornych około roku 1817, które umożliwiły mu listy polecające do klasztorów cysterskich, m. in. do Wągrowca. Otrzymał je dzięki interwencji swojego przyjaciela ks. Teofil Wolicki, późniejszego arcybiskup gnieźnieński (1828/1829), wcześniej pomocnika bibliotekarza królewskiego Albertrandego.

Rękopis ten powstał w XIV w., więc może pochodzić jeszcze z Łekna. Od XVI w. w Wągrowcu istniała obok szkoły biblioteka, której resztki przetrwały nawet kasatę klasztoru w r. 1836. Około r. 1925 w bibliotece dekanalnej w murach dawnego klasztoru znajdowało się jeszcze 5 rękopisów i 55 inkunabułów

Bibliografia:

Z. Kozłowska-Budkowa: „Repertorium polskich dokumentów doby piastowskiej”. Kraków 1937 s. 58-59

BK 00003

Biblia Vetus et Novum Testamentum

Proweniencję rękopisu wskazuje notatka na dolnym marginesie k. 1: „Ex Bibliotheca RR Vicariorum Wisliciensium regerestrus d. 8 Augusti 1678”. W Bibliotece Kórnickiej W. Kętrzyński nadał rękopisowi sygnaturę: Dz. teol. 100, a Z. Celichowski I A 3.

Materiały archiwalne Biblioteki Kórnickiej nie wyjaśniają wyraźnymi wskazówkami jak rękopis dostał się z biblioteki wiślickiej w posiadanie Działyńskich. Rękopisy z Wiślicy trafiły w większej liczbie do Biblioteki Cesarskiej w Petersburgu, a potem do Biblioteki Narodowej. Trafiały się też w zbiorach rękopisów Biblioteki Jagiellońskiej i w bibliotekach prywatnych: Krasińskich, Morstinów i Przeździeckich. Prześledzenie drogi, którą tam trafiły, wymagałoby osobnych studiów, które w wielu wypadkach dla braku źródeł nie dałyby rezultatów.

Bibliografia:

Piotr Kardyś, Biblioteka przykolegiacka w Wiślicy (XV-XVIII w.), Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, Tom 82 (2004), s. 85-102.

BK 00002

Biblia Vetus et Novum Testamentum

Rękopis pochodzi z klasztoru w Byszewie (Koronowie), którego opatem w latach 1549-1563 był Adam Mirkowski, zmarły 1.09.1563 r.

Szczególną uwagę wzbudza oprawa z XVII w. w tekturę pokrytą pergaminem ze śladami tekstów łacińskich i nut zamazanych przez wilgoć, a pochodzących z antyfonarza lub (zdaniem Kętrzyńskiego i Celichowskiego) mszału. W pewien czas po napisaniu u góry na grzbiecie tytułu pergamin zabarwiono rdzawo-brązową farbą, którą po jakimś czasie zmyto (względnie sama się starła) na okładkach i pozostała tylko na grzbiecie.

Bibliografia:

Alfons Mańkowski, Liber mortuorum monasterii Coronoviensis. O. Cist., Toruń 1931, s. 7.