Wnętrza Zamku w Kórniku

Zamek Kórnicki jest jednym z nielicznych obiektów w Polsce, który nie został zniszczony w czasie ostatniej wojny. Dzięki temu można oglądać oryginalne wyposażenie wnętrz. Na szczególną uwagę zasługuje stolarka – drewniane, intarsjowane podłogi oraz odrzwia, wykonane w poł. XIX wieku, a także sztukateria, zwłaszcza w Sali Mauretańskiej. Wśród mebli uwagę przykuwają XVIII-wieczne szafy gdańskie.

Pokoje zdobią liczne obrazy, w tym portrety właścicieli Zamku oraz postaci związanych z naszą historią. Jednym z najcenniejszych rysunków w zbiorach kórnickich jest Uchwalenie Konstytucji 3 Maja, dzieło francuskiego artysty działającego w Polsce, Jean Pierre Norblina (1745-1830). Posiadamy również malowane na pergaminie miniatury autorstwa Stanisława Samostrzelnika (XV/XVI w.) z dzieła Liber geneseos illustris familiae Schidloviciae.

Najstarszym obrazem jaki prezentujemy jest malowane na desce Zwiastowanie NP Marii, środkowa część tryptyku z 1529 r. ufundowanego przez przedstawionego na obrazie Łukasza Górkę, wojewodę poznańskiego i właściciela zamku. Obraz należy do najciekawszych, wczesnorenesansowych dzieł na terenie Wielkopolski

Wśród licznych pamiątek, można zobaczyć m.in. kirysy husarskie z szyszakami i karaceny z XVII w. lub początku XVIII w. Zwraca uwagę niezwykle rzadka pełna zbroja husarska z zachowanym skrzydłem oraz kopie husarskie z przełomu XVII i XVIII w., z których tylko kilka zachowało się w Polsce.

W Zamku Kórnickim można też zobaczyć niezwykłą kolekcję etnograficzną z obszaru Australii i Melanezji, a także Nowej Kaledonii, Nowej Zelandii i innych wysp Pacyfiku zebraną przez ostatniego właściciela Władysława Zamoyskiego w l. 1879-81.

Zamek posiada ciekawe Przyziemia – obecnie ze względu na remont nie są udostępniane.

Z zabudowań poza zamkiem warto obejrzeć XVIII-wieczne oficyny „Australię”, „Klaudynówkę”, czy dawną stajnię (dziś są to budynki mieszkalne)  oraz Powozownię.

Powozownia jest miejscem eksponowania powozów londyńskich, kupionych przez Jana Działyńskiego w Paryżu w 1856 roku od lorda Pembrocka. Są to:

• dormeza – pojazd podróżny przystosowany do spania
• berline de gala – powóz reprezentacyjny przeznaczony do oficjalnych wyjazdów
• caleche (kocza) – reprezentacyjny pojazd letni

Powozownia mieści się po przeciwnej stronie ulicy niż zamek, bliżej rynku.

W sezonie otwarta jest do godziny 16⁰⁰.

Jej zwiedzanie wliczone jest w cenę biletu wstępu na Zamek.

Parter:

1. Sień

Po wejściu do zamku znajdujemy się w sieni, która podobnie jak inne wnętrza zamkowe ma XIX-wieczny wystrój wykonany według wzorów wybranych przez ówczesnych właścicieli zamku Celinę i Tytusa Działyńskich, a nawiązujących do sztuki gotyckiej, renesansowej i mauretańskiej Alhambry (zespół pałaców w Hiszpanii).

Szczególną uwagę zwraca drewniany strop z dwoma rzędami kasetonów z malowanymi herbami przodków Jana Działyńskiego i jego świeżo zaślubionej w 1858 r. żony Izabelli z Czartoryskich.

Stoją tu dwie dębowe, bogato rzeźbione szafy gdańskie z początku XVIII w., a na ścianach wiszą portrety z XVIII i XIX w. Do bocznych pomieszczeń wiodą wejścia zdobione portalami w stylu mauretańskim, w lewo do Pokoju Burgrabiego (zarządcy zamku), a w prawo do Pokoju Władysława Zamoyskiego.

2. Pokój Władysława Zamoyskiego

Apartament ten zajmowali ostatni właściciele zamku, którzy tu zmarli: Jan Działyński, a potem jego siostrzeniec Władysław Zamoyski. Po śmierci Władysława urządzono tu kaplicę z gotyckim ołtarzem we wnęce.
Szczególnie ozdobna jest tu posadzka wykonana z korzenia brzozy, mahoniu i orzecha, której kompozycja naśladuje wzorzysty dywan z obramieniem ze stylizowanego akantu i herbami właścicieli – Ogończyk (Działyńskich) i Jelita (Zamoyskich) umieszczonymi w narożnikach.

Przy oknie stoi okazałe biurko mahoniowe z 1 ćwierci XIX w., z pięknymi okuciami brązowymi, które należało pierwotnie do Tytusa Działyńskiego. Na nim sypiał Władysław Zamoyski znany powszechnie z bardzo prostego i wręcz ascetycznego trybu życia.

Niezwykle cennym polskim meblem jest stojąca w niszy orzechowa szafa gdańska z 4 ćwierci XVII w. Obok umieszczony jest XIX-wieczny pulpit do prac graficznych. Naprzeciwko okna znajduje się szafa bretońska z 1628 r. z rzeźbionymi postaciami 12 apostołów, przywieziona z Francji (z całym zespołem tego rodzaju mebli) przez córkę Tytusa Jadwigę Zamoyską w latach 80. XIX w. Obok stoi XIX-wieczny mahoniowy stojak do map ściennych.

Powyżej wisi Zwiastowanie NP Marii, środkowa część tryptyku z 1529 r. fundowanego dla kolegiaty kórnickiej przez przedstawionego na obrazie Łukasza Górkę , wojewodę poznańskiego i właściciela zamku. Należy on do najciekawszych obrazów wczesnorenesansowych na terenie Wielkopolski.

W pokoju znajduje się portret Władysława Zamoyskiego namalowany przez znanego malarza warszawskiego Jana Sokołowskiego (1904-1953).
Z sieni, poprzez portal zwieńczony herbami rodzinnymi przechodzimy do korytarza. Pierwotnie był tu dziedziniec, a dopiero w 1 . ćwierci XVIII w. po przykryciu dachem całej budowli utworzono reprezentacyjną sień z dwubiegową klatką schodową. Wjazd do zamku znajdował się od strony południowej, ogrodowej. Przebudowa z 2. połowy XVIII w. spowodowała przeniesienie głównego wejścia na stronę północną i tę koncepcję utrzymano w czasie prac budowlanych w połowie XIX w.

3. Pokój Generałowej

W miejscu tym w zamku barokowym znajdował się duży apartament z wydzieloną alkową, prawdopodobnie zamieszkały przez ówczesną właścicielkę Kórnika Teofilę z Działyńskich Szołdrską-Potulicką. W XIX w. przebudowano to pomieszczenie, ale było ono nadal apartamentem pani domu, mieszkała w nim żona Tytusa Działyńskiego Celestyna z Zamoyskich (1804-1893), a potem córka Jadwiga (1831-1923), żona gen. Władysława Zamoyskiego, matka ostatniego właściciela zamku.
Pomieszczenie to jest umeblowane zabytkowymi sprzętami. Stoją tu: z lewej strony hebanowy kabinet holenderski obłożony szyldkretem i kością słoniową z 2 połowy XVII w., obok mebelki dziecięce z końca XVIII w. Między oknami znajduje się orzechowy sekretarzyk angielski z początku XVIII w., a po bokach kominka późnobarokowe komody. W głębi pokoju stoi jedna z najpiękniejszych barokowych szaf gdańskich, ozdobiona bogatą snycerką z przedstawieniem pór roku. Ozdobą wnętrza jest komplet mahoniowych mebli empirowych: łóżko (za parawanem), kanapa i fotele.

W związku z charakterem wnętrza mieszczą się w nim rodzinne pamiątki, głównie portrety i fotografie osób z rodziny Celiny Działyńskiej. Koło łóżka od lewej: jej ojca ordynata Stanisława Zamoyskiego (1775-1856) malowany przez Aleksandra Lessera, obok, jej dziadka Adama Kazimierza Czartoryskiego (1734-1813) z 1808 r. i siostry Jadwigi Sapieżyny (1806-1890) pędzla angielskiego malarza Georga Haytera z 1830 r.

Nad kanapą wisi jeden z najcenniejszych rysunków w zbiorach kórnickich, Uchwalenie Konstytucji 3 Maja, dzieło artysty francuskiego działającego w Polsce, Jean Pierre Norblina (1745-1830). Konstytucja z 1791 r. to pierwsza w Europie, a druga w świecie (po konstytucji Stanów Zjednoczonych Ameryki) sformułowana na piśmie ustawa zasadnicza.

Poniżej wiszą prace znanego polskiego malarza Artura Grottgera (1837-1876), dwie z nich przedstawiające dzieje Polaków po upadku powstania styczniowego (1863-1864). Po bokach lustra wiszą olejne szkice do obrazów z historii Polski malowanych przez Marcelego Bacciarellego (1731-1818), dla Sali Rycerskiej Zamku Królewskiego w Warszawie.

4. Salon

Wnętrze należy do najbardziej reprezentacyjnych pomieszczeń w zamku kórnickim, głównie dzięki złoconym sztukateriom sufitu, marmurowemu kominkowi, rozbudowanym drewnianym portalom w stylu północnego renesansu z herbami rodzinnymi.

Pokój ten zachował w większości autentyczne urządzenia z połowy XIX w. wykonane dla tego wnętrza (podobnie jak portale) przez miejscowych – poznańskich i kórnickich – stolarzy. Są to stojące po bokach wejścia dwie kanapy mahoniowe i dębowe fotele obite pstruchą (wełnianą tkaniną wyrabianą w okolicach Kórnika) oraz pośrodku okrągły stół obrotowy dekorowany mozaiką z sęków 16 gatunków drzew, wg. tradycji pochodzących z kórnickiego parku.

Z lewej strony wykusza stoi palisandrowa szafka holenderska z 2 poł. XVII w., a z prawej kabinet flamandzki z tego samego czasu.

W wykuszu stoi harfa pedałowa paryska z końca XVIII w., a przy oknie znajduje się fortepian wiedeński firmy Brodmana, niegdyś własność siostry Tytusa Działyńskiego, Klaudyny Potockiej, na którym według tradycji grywał w jej mieszkaniu drezdeńskim Fryderyk Chopin.

Wnętrze ozdabiają portrety rodzinne, m. in. dwa wizerunki Tytusa Działyńskiego: na lewo od wejścia z czasów powstania listopadowego oraz nad kominkiem późniejszy, w bogatej złoconej ramie, malowany przez znanego malarza Leona Kaplińskiego (1826-1873).

Obok wiszą portrety ojca Tytusa, Ksawerego Działyńskiego (1756-1819) i stryja Ignacego (1754-1797) – dzieła znanych malarzy włoskich Jana Chrzściciela Lampiego (1751-1830) i Josefa Grassiego (1757-1838). Nad fortepianem znajduje się duży obraz przedstawiający Jana Działyńskiego w stroju polskim, z 1884 r., skopiowany z oryginału z 1864 r.

Ostatni właściciel zamku, Władysław Zamoyski, zwykł był nazywać ten pokój „pokojem skazańców”, gdyż prawie wszyscy portretowani członkowie rodziny byli skazani za udział w kolejnych powstaniach narodowych przeciw zaborcom.

Nad kanapami wiszą oprawione w dwie złocone ramy kopie miniatur Stanisława Samostrzelnika (ok. 1485-1541), przedstawiające członków znanej rodziny Szydłowieckich, wykonane według oryginałów do dziś przechowywanych w Bibliotece Kórnickiej.

5. Salonik

To niewielkie pomieszczenie znajduje się w jednej z narożnych wież zamku, dobudowanych do południowej fasady w XIX w. Pierwotnie spełniało ono funkcję pokoju sypialnego. Salonik zmienił swój charakter po włączeniu go do ekspozycji muzealnej. Umieszczone w tym pokoju klasycystyczne i barokowe meble pochodzą z XVIII i XIX w. Przed oknem stoi biurko podróżne, a obok komody z zegarami: szafkowym z Regensburga (XVII/XVIII w.) i klasycystycznym w drewnianej, złoconej oprawie. Po bokach znajdują się intarsjowane szafki z końca XVII w, przy ścianie, naprzeciw okna kanapa i inkrustowany stół.

Wśród obrazów rzuca się w oczy wiszący na wprost wejścia portret Galezzina, syna księcia Bonawentury, w wieku lat ośmiu z 1560 r., dzieło szkoły weneckiej. Po lewej wisi portret Aleksandra Sobieskiego, syna króla polskiego Jana III Sobieskiego, malowany przypuszczalnie przez Jana Kupecky’ego około roku 1700. Po prawej znajduje się mały obraz przedstawiający śmierć św. Sebastiana, powstały w kręgu wybitnego malarza flamandzkiego Petera Paula Rubensa (1577-1640).

Wśród obrazów rodzinnych szczególnie interesujący jest zawieszony nad kanapą duży portret Władysława Gurowskiego (1715-1790), dzieło znanego malarza J. Ch. Lampiego (1751-1830) z około 1789 roku.

6. Czarna Sala

Jest to część sieni barokowego pałacu, wydzielona w czasie przebudowy w połowie XIX w. Wnętrze prostokątne o kryształowym sklepieniu wsparte na czterech ośmiobocznych filarach. Spełniało ono funkcję hallu, po przebudowie w 1873 urządzono w nim salon. Cementową podłogę, którą pierwotnie planowano pokryć posadzką ceramiczną, pomalowano czarną farbą i stąd przyjęła się nazwa Czarnej Sali. Obecnie jest pokryta biało-czarnym marmurem.

Wyposażenie sali tworzą meble wykonane przez miejscowych stolarzy – stoły i zydle z połowy XIX w. Koło wyjścia na taras stoi stolik z pompejańską mozaiką z I w. n.e. przedstawiającą psa strzegącego domostwa (cave canem, czyli strzeż się psa) umieszczaną w przedsionkach antycznych domów rzymskich.

Przy oknie wiszą dwa efektowne obrazy – sceny parkowe z 2. połowy XVIII w. Na jednej z nich przedstawiono osiemnastowieczny widok Kórnika i Bnina. W głębi sali wiszą dwa owalne wizerunki: księcia Władysława Czartoryskiego (1828-1894), szwagra Jana Działyńskiego i wojewody chełmińskiego Jana Działyńskiego (1590-1648) z 2. ćwierci XVIII w.

7. Jadalnia

Sala, zwana także herbową, należy do wnętrz reprezentacyjnych o szczególnie ciekawym wystroju. Ozdobą sali jest drewniany kasetonowy strop mieszczący w 71 skrzyńcach tarcze z herbami rycerstwa polskiego. Zespół ten został wykonany w oparciu o dzieło Jana Długosza, XV wiecznego kronikarza polskiego, które jest uznawane za pierwszy polski herbarz. Herby miały uzmysławiać oglądającym znakomite tradycje orężne i dyplomatyczne wielkich rodów polskich, przypominały dawną świetność narodu, dającą krzepiącą nadzieję na odrodzenie państwa.
Zgodnie z funkcją wnętrza stoi tu stół z neobarokowymi wyplatanymi krzesłami z połowy XIX w.

Poza tym urządzenie pokoju tworzą interesujące meble barokowe: po bokach wejścia dwie szafy: orzechowa gdańska z 1726 r. i holenderska fornirowana hebanem i palisandrem, stół z inkrustowaną płytą z początku XVIII w. z przedstawieniem mitologicznym Endymiona i Selene, we wnęce na wprost wejścia prasa do bielizny stołowej z ok. 1700 r., roboty gdańskiej, a przy oknach dwa gerydony w kształcie murzynów z XVIII w.
Z inicjatywy Jana Działyńskiego urządzono tu galerię portretów rodzinnych z XVII i XVIII w.

Są wśród nich wiszące na przeciwko okien dwa całopostaciowe wizerunki przodków Tytusa Działyńskiego – Augustyna (1715-1759), wojewody kaliskiego i jego żony Anny z Radomickich namalowane ok. 1753 r. przez malarza z kręgu Louis de Silverstre’a (1675-1760).

Między oknami zawieszone są portrety ich córek: Doroty Czapskiej (1743-1763), Brygidy Czapskiej (1746-1762) i Nepomuceny Koźmińskiej (1749-1779). Koło szafy gdańskiej umieszczone są podobizny dwóch synów Augustyna: Ksawerego i Ignacego w wieku dziecięcym z 1759 r. i okresie chłopięcym ok.1765. Z lewej strony niszy ci sami jako już dorośli mężczyźni są ukazani z żoną starszego z braci Szczęsną z Woroniczów na obrazie będącym przypuszczalnie dziełem znanego malarza Franciszka Smuglewicza z lat 1791-1793.

Po prawej stronie niszy wisi namalowany w ok. 1754 r. portret kuzynki Augustyna – Teofili z Działyńskich Szołdrskiej-Potulickiej (1714-1790), niezwykle zasłużoną dla Kórnika i Bnina, popularnie zwanej Białą Damą. Według miejscowej tradycji głęboką nocą ożywa ona i wizytuje swoje dawne, rozlegle majątki.

8. Buduarek

Mały pokoik mieszczący się w wieży dobudowanej do południowej fasady zamku w XIX w., który pierwotnie spełniał funkcję saloniku. Wyposażenie wnętrza stanowią XVIII – wieczne meble: komoda i biurko na których stoją neorokokowa waza i zegar z Miśni. Koło okna znajduje się złocony, barokowy stół i białe, klasycystyczne fotele.

Nad komodą wisi akwarela przedstawiająca Władysława Zamoyskiego z młodszym bratem Witoldem siedzącym na koniu, malowana przez znanego malarza polskiego Juliusza Kossaka (1824-1899), w 1859 roku.
W przejściu do Pokoju Marii Zamoyskiej znajdują się po bokach drzwi ozdobione intarsjowanymi płycinami, z początku XVII w., przedstawiającymi alegorie Miłosierdzia i Męstwa.

Misternie rzeźbiony portal w stylu gotyckim z herbami Izabelli i Jana Działyńskich prowadzi do następnej sali.

9. Pokój Marii Zamoyskiej

Wnętrze pierwotnie pełniło funkcję paradnego pokoju gościnnego, potem sypialni Izabelli, żony Jana Działyńskich, a następnie mieszkała tu Maria Zamoyska (1860-1937), siostra Władysława Zamoyskiego, ostatniego właściciela zamku. Prowadzą do niego drzwi, które charakteryzują się szczególnie bogatą snycerką.

Oryginalne są w tym pomieszczeniu sztukaterie sufitu w postaci geometrycznej plecionki orientalnej, w części przyokiennej znajduje się napis arabski: „Nie ma zwycięzcy ponad Boga”, który był popularnym motywem inskrypcyjnym spotykanym w sztuce muzułmańskiej. Przez umieszczenie tego napisu, według tradycji Tytus Działyński chciał dać wyraz sympatii dla Turcji, kraju wyznawców Koranu, która jako jedyna z ówczesnych państw nie uznała rozbiorów Polski.

Wśród mebli barokowych zwracają szczególną uwagę stojące naprzeciw okna dwie gdańskie sekretery z szafiastymi nastawami z 2. połowy XVIII w. oraz stół barokowy, holenderski wykładany palisandrem i hebanem. W pomieszczeniu tym znajduje się także kilka mebli z XIX wieku: dwie kanapy i gotowalnia z ruchomym lustrem.

Na ścianach wiszą prace Marii Zamoyskiej i portrety rodzinne. W niszy nad kanapą zwraca uwagę podobizna gen. Władysława Zamoyskiego (1803-1868), ojca ostatniego właściciela zamku, dzieło Leona Kaplińskiego, trzy duże portrety malowane w 1938 roku przez Stanisława Korzeniowskiego przedstawiające żonę generała Jadwigę Zamoyską i jego dzieci Marię i Władysława (po bokach wyjścia).

10. Zakątek myśliwski

Ośmioboczne pomieszczenie w parterowej części baszty nakryte jest sklepieniem kryształowym i oświetlone dwudzielnym gotyckim oknem. W nadprożach drzwi umieszczone są rzeźbione, pełnoplastyczne głowy jeleni z autentycznymi porożami. Na ścianach wiszą trofea myśliwskie – poroża jeleni, łosi i danieli. Na okrągłej kanapce znajdują się splecione ze sobą rogi jelenie, pozostałość po śmiertelnej walce dwóch rogaczy znalezione w 1915 roku w lasach kórnickich.

Urządzona jest tu ekspozycja kolekcji etnograficznej z obszaru Australii i Melanezji, a także Nowej Kaledonii, Nowej Zelandii i innych wysp Pacyfiku zebranej przez Władysława Zamoyskiego w l. 1879-81. Przy oknie w lewej gablocie wystawione są bumerangi i pałki z Australii, a także maczugi, proce i ceremonialna siekiera z Nowej Kaledonii. Na górnej półce umieszczone są siekierki kamienne z Tahiti oraz sztylet i pałka z Nowej Zelandii. W prawej gablocie wystawione są ciekawsze okazy przyrodnicze: muszle, minerały i jaja strusie.

Obok w gablocie znajdują się maski i rekwizyty związane z kultem malangan (kult zmarłych na Nowej Irlandii), maski czaszkowe i wiosła obrzędowe z Nowej Brytanii. Na górnej półce umieszczone są ozdoby m.in. naszyjniki tarczowe z archipelagu Bismarcka, bransolety i inne przedmioty codziennego użytku mieszkańców Melanezji. Na stelażach stojących w niszach ustawione są drewniane maczugi bojowe (niektóre z kamiennym obuchem).

Na osobnym postumencie stoi kamienna figurka obrzędowa z mężczyzną i kobietą pochodzącą z Papui Nowej Gwinei z okresu około 2000 lat p.n.e.
Schody z bogato rzeźbioną balustradą w stylu renesansowym prowadzą na piętro, gdzie na lewo znajduje się Sala Mauretańska.

Pierwsze piętro:

11. Sala Mauretańska

Sala powstała w czasie ostatniej przebudowy zamku z połączenia dwóch pomieszczeń, dobudowania trzeciego w czworobocznej wieży i podwyższenia o jedną kondygnację. Za czasów Tytusa Działyńskiego przeznaczona była na bibliotekę, dopiero jego syn Jan urządził w niej salę muzealną, w której zgromadzono pamiątki rodzinne i narodowe, częściowo w dużych gablotach stojących do dnia dzisiejszego naprzeciw okien, a zbroje w wielkiej szafie bibliotecznej (zachowała się jej dolna część).

Sala składała się z trzech różnych, połączonych ze sobą wnętrz których architektura i dekoracja nawiązuje do Dziedzińca Lwów i Dziedzińca Mirtów Alhambry – wspaniałych pałaców arabskich w Grenadzie (Hiszpania). Wykorzystano tu rzadkie w rezydencjach żeliwne kolumny i kręcone schody prowadzące na galerię.

Przednia część, przykryta jest drewnianym stropem i otoczona z trzech stron mauretańskim, kolumnowym portykiem. Na galerii i w przylegających do nie pomieszczeniach znajdują się magazyny najstarszych zbiorów bibliotecznych. Pod portykiem wyeksponowane są militaria związane głównie z husarią – ciężką jazdą, która w Polsce przez wiek XVII stanowiła cenioną formację wojskową, często decydującą o zwycięstwie zwłaszcza w wojnach przeciwko Turkom, Tatarom, ale także Szwedom. Na stelażach zawieszone są kirysy husarskie z szyszakami i karaceny z XVII w. lub początku XVIII w.

Zwraca uwagę niezwykle rzadka pełna zbroja husarska z zachowanym skrzydłem. Pośrodku usytuowane są lufy armatnie z XVIII w.: jedna z arsenału warszawskiego, druga pruska zdobyta w czasie wojen napoleońskich w 1807 r. przez brygadę generała Sokolnickiego, z napisem „Ultime ratio regis” (tzn. ostatni argument królewski)
Obok schodów ustawione są kopie husarskie z przełomu XVII i XVIII w., z których tylko kilka zachowało się w Polsce.

Pod galeryjką zawieszone są obrazy o tematyce historycznej: pośrodku Władysław IV pod Smoleńskiem, kiedy król przyjmuje hołd dowódców rosyjskich po wygranej bitwie w 1634 r. Po bokach wiszą wizerunki hetmanów: Stanisława Koniecpolskiego (1591-1648), Jana Zamoyskiego (1542-1605), Stefana Czarneckiego (1599-1665) i Karola Chodkiewicza (1560-1621), dzieła znanego malarza nadwornego Jana Bogumiła Plerscha (1732-1817) z 1799 r. Z boku wiszą portrety królów szwedzkich na pamiątkę toczonych z nimi wojen: Gustawa II Adolfa (1594-1632) i Karola XII (1682-1718) oraz portrety słynnych Polaków z 1784 r. pędzla Friedricha Klossa – księdza Piotra Skargi i Mikołaja Kopernika.

Między oknami wiszą miecze dwuręczne piechoty z XVI w. Stoi tu stelaż, na którym wyłożone są polskie działka wiwatowe i moździerze z XVII-XIX w. W tej części sali znajduje się neogotycka gablota z bronią palną długą z XVII-XIX w. Obok stoi wielka szafa hamburska z początku XVIII w. z wyrzeźbionymi postaciami biblijnymi.

W przejściu do następnej części sali stoi gablota z hełmami i kuszą myśliwską z XVI w., pistoletami z XVII-XIX w., prochownicami i husarskim koncerzem z 2. połowy XVII w. Obok wisi ciekawa kompozycja – Apoteoza cesarza Leopolda II Habsburga pogromcy islamu (wykonana w wosku przed 1705 r.) z przedstawieniem czterech kontynentów: Europy, Afryki, Ameryki i Azji.

Środkowa część sali jest przykryta płaskim stropem z belkowaniem sugerującym odkrytą więźbę dachową. Na ścianach umieszczone są wykonane w sztukaterii herby Polski i Litwy, a także ziem wchodzących niegdyś w skład Rzeczpospolitej lub lennych w stosunku do niej w XVI w.
W gablotach między oknami wystawiona jest broń pochodzenia wschodniego z XVII i XVIII w. – jatagany i dziryty tureckie oraz buzdygany rotmistrzowskie z ukrytym w trzonie sztyletem. W drugiej gablocie znajdują się paradne karabele z głowniami ze stali damasceńskiej z XVII w.

W narożnikach tej części sali ustawione są XIX-wieczne popiersia brązowe: kanclerza Jana Zamoyskiego (1541-1605), Tytusa Działyńskiego, generała Władysława Zamoyskiego i księcia Adama Jerzego Czartoryskiego (1770-1861). Pośrodku stoi gablota z odznakami i orderami, w której eksponowane są znaki lóż wolnomularskichz 1. ćwierci XIX w., klucze szambelańskie z 1. połowy XVIII w. W gablocie ustawionej przed arkadą zgromadzone są miniatury przedstawiające królów polskich z dynastii Piastów i Jagiellonów namalowane przez Marcelego Krajewskiego (1843-1921) na zlecenie Jana Działyńskiego. Wśród miniatur historycznych szczególnie cenna jest owalna podobizna Napoleona I, malowana na kości przez jednego z najznakomitszych miniaturzystów tej epoki, Jean Baptiste Isabey’a (1767-1855).

Naprzeciw okien stoją dwie XIX-wieczne gabloty muzealne. W prawej wystawiona jest ceramika. Są to głównie koszyczki porcelanowe, figury i grupy figuralne przedstawiające sceny rodzajowe, mitologiczne lub ptaki wykonane w Miśni lub Berlinie. Rzadkością są figury szlachciców i amorki w polskich strojach. Wystawiony jest tu okazały półmisek majolikowy z Urbino z apoteozą bogini Wenus (lata 1540-1545).

Lewą gablotę wypełniają zbiory sreber, głównie kubki, kufle i puchary, wyroby warsztatów złotniczych z Gdańska, Augsburga, Berlina oraz Wrocławia. Wśród nich wyróżnia się puchar wrocławski z 1757 r. w kształcie kobiety, służący do spełniania toastów przez młodą parę w czasie wesela. Zgromadzona jest tu także kolekcja sztućców – głównie łyżek z początku XVII w. oraz pasków, guzów do stroju szlacheckiego oraz woreczek aksamitny, haftowany królowej francuskiej Marii Leszczyńskiej.
Nad gablotami wiszą obrazy: Wjazd Henryka III do Wenecji w 1574 roku oraz dzieło szkoły hiszpańskiej z 1 połowy XVII w. Dwunastoletni Jezus w świątyni.

W najdalszej części sali, przykrytej sklepieniem gwiaździstym zgromadzone są zabytki sztuki kościelnej. Najcenniejszy wśród nich jest unikalny srebrny ołtarz w formie tryptyku z 16 płycinami przedstawiającymi tajemnice różańcowe i Matkę Boską Różańcową ze śś. Dominikiem i Katarzyną Sieneńską. Reliefy zalicza się do wybitnych polskich dzieł złotniczych powstałych w 1. ćwierci XVII w.
We wnęce z prawej strony stoi XIX-wieczny drewniany ołtarz maryjny, wykonany z użyciem rzeźb pochodzących z Antwerpii z XV/XVI w. W gablocie stojącej naprzeciw znajdują się m.in.: dyptyk z kości słoniowej ze scenami Koronacji Matki Boskiej i Pokłonem Trzech Króli (Francja 3 ćwierć XIV w.), haftowane preteksty z ornatów z XV i XVI w. oraz późnogotycki kielich z początku XVI w.

Nad gablotą wisi obraz przedstawiający św. Hieronima, a po lewej stronie ołtarza jeden z najcenniejszych obrazów w zbiorach kórnickich, epitafium Jana Borka (zm. 1403), kasztelana wiślickiego, dzieło warsztatu krakowskiego z lat 1520-1530, pochodzące z katedry wawelskiej. Obok gabloty leżą romańskie ciosy kamienne z maskami demonów z kościoła Najświętszej Panny Marii w Inowrocławiu. Między ołtarzami ustawione są drzwi i kamień fundacyjny ze zniszczonego w czasie II wojny światowej późnogotyckiego kościoła w Bninie (koło Kórnika).
W części środkowej Sali Mauretańskiej, pod arkadą znajduje się przejście do dwóch małych aneksów.

12. Skarbczyk pamiątek rodzinnych

W lewym pomieszczeniu stoi gablota z fragmentami zastaw stołowych Działyńskich, szkłami herbowymi z 2. połowy XIX w., porcelaną z Miśni i Berlina z 2. połowy XVIII w. oraz paryską z 1. poł. XIX w. Są tu także talerze malowane przez Jadwigę Zamoyską. W niszach znajdują się gabloty z oficerskimi frakami mundurowymi z czasów powstania listopadowego (jeden z nich należał do Tytusa i wołoszką generalską z 1855 r., zapewne Władysława Zamoyskiego.

W czwartej gablocie wyeksponowane są jedwabne pasy kontuszowe z 2. połowy XVIII w.
W prawym pomieszczeniu wisi drzewo genealogiczne rodu Działyńskich, a w gablotach znajdują się pamiątki rodzinne po właścicielach zamku i najbliższej rodzinie – biżuteria, odznaczenia, pieczątki do korespondencji oraz miniatury.

W niszy stoi wykonane przez Ludwika Kaufmanna (1801-1855) w 1827 r. popiersie Elizy Zamoyskiej, późniejszej Brzozowskiej (1818-1857), siostry Celiny Działyńskiej .

13. Apartament gościnny

Pokój ten w chwili śmierci Tytusa Działyńskiego chociaż jeszcze nie był wykończony, nazywano salonem. W 1866 r. spędziła tu miesiąc miodowy najmłodsza córka Tytusa – Anna, zamężna z Stanisławem Potockim. Za czasów Jana ułożono w nim ozdobną posadzkę, potem stał się pokojem gościnnym.

Po lewej stronie znajduje się część pokoju, która pełniła funkcję sypialni i salonu. Umieszczone są w niej, oddzielone parawanem, XIX wieczne meble – neobarokowe łoże, szafka nocna i umywalnia. Wiszą tu portrety córek Tytusa Działyńskiego, olejny Cecylii (1836-1896) z 1884 r., akwarela Marii, późniejszej Grudzińskiej i Cecylii w wieku dziecięcym (po 1840 r.) oraz fotografia Anny Potockiej z ok. 1870 r. W ołtarzyku zawieszonym obok łóżka umieszczony jest obraz Chrystusa, szkoły niderlandzkiej z XVII w.
Po drugiej stronie parawanu stoi neobarokowa kanapa z krzesłami i stołem. Powyżej wiszą portrety, autorstwa lwowskiego malarza Marcina Jabłońskiego (1801-1876), Wincentyny z Błędowskich Jaźwińskiej z 1851 r., wnuczki Ignacego Działyńskiego, stryja Tytusa oraz jej męża Aleksandra z 1856 r.

W narożniku umieszczony jest piec żeliwny z połowy XIX w., a przed nim ekran kominkowy z pałacu w Rokosowie z tego samego czasu.
Po prawej stronie mieści się część apartamentu, która pełniła funkcje gabinetu i buduaru. Znajdują się tu klasycystyczne meble z początku XIX w. – biblioteczka oraz szyfoniera w lewej niszy, biurko z krzesłem i sekretarzyk w prawej niszy.

Na szyfonierze stoi francuski brązowy zegar z płytkami porcelanowymi, a na biblioteczce marmurowe popiersie Homera. Przy oknie znajduje się bogato rzeźbiony, dębowy szezlong służący do odpoczynku. W niszach wiszą portrety – w lewej Augustyna Działyńskiego z 1753 r., dziadka Tytusa Działyńskiego, w złoconej ramie z Orderem Orła Białego, a w prawej generała ziem podolskich Adama Kazimierza Czartoryskiego (1734-1823), dziadka Celiny Działyńskiej .