Czarnkowscy i Grudzińscy

Dobra kórnickie były później w posiadaniu Czarnkowskich, a od roku 1610 – Grudzińskich. W 1623 gościł w zamku król Zygmunt III Waza z żoną i królewiczem Władysławem.

CZARNKOWSCY

Jan Czarnkowski, siostrzeniec Stanisława Górki, syn jego siostry Barbary Czarnkowskiej; kaszelan santocki, właściciel Kórnika w latach 1592-1604; przekazał dobra kórnickie wraz z zamkiem bratu Andrzejowi „za miasto Wronki i osiem wsi”

Andrzej Czarnkowski, właściciel Kórnika w latach 1604-1610. W 1610 sprzedał majętność Zygmuntowi Grudzińskiemu.

GRUDZIŃSCY

Zygmunt Grudziński (ok. 1572-1653), wojewoda kaliski (od 1628), starosta średzki; żonaty z Anną Opalińską; 1 sierpnia 1623 r. gościł na zamku króla Zygmunta III z żoną i z królewiczem Władysławem.

Był synem Stefana, kasztelana nakiel-skiego, i Jadwigi Cerekwickiej. W r. 1615 otrzymał kasztelanię nakielską, w r. 1617 biechowską, w r. 1618 międzyrzecką, w r. 1621 został mianowany wojewodą inowrocławskim, w r. 1628 wojewodą kaliskim. W r. 1613 był marszałkiem koła rycerskiego szlachty woj. kaliskiego i posłem sejmiku średzkiego na sejm, pełnił też drobniejsze funkcje wojewódzkie. W l. 1629 i 1638 był komisarzem do rozgraniczeń między Polską a Węgrami, Śląskiem i Brandenburgią, a w r. 1638 ponadto deputatem do zapłaty wojsku. Jako kalwin otrzymał od króla jedynie małe starostwo mieściskie (1591-1625), a zgromadzony przez siebie olbrzymi majątek zawdzięczał jedynie własnej energii i przedsiębiorczości. Po ojcu otrzymał zaledwie 10 wsi, a pod koniec swojego życia posiadał 6 miast i 114 wsi oraz części 3 miast i 21 wsi w powiatach: bydgoskim, kcyńskim, nakielskim, poznańskim i pyzdrskim, oraz domy w Poznaniu i w Gdańsku. Kupował całe klucze od magnatów, również części wsi z rąk drobnej szlachty. W końcu sejm, obawiając się zbytniego wzrostu potęgi G-ego, zabronił mu dalszego nabywania dóbr ziemskich. G. umiał troszczyć się o dobre zagospodarowanie swoich majętności. Szczególną opieką otaczał różnowierców – sprowadził do swego Swarzędza w pow. poznańskim pastora Niemca, zezwolił na nabożeństwa w kaplicy zamkowej, wyznaczył miejsce na zbór, cmentarz i szkołę. Popierał Żydów, nadawał im grunty i domostwa za umiarkowanym czynszem, pozwolił założyć synagogę i cmentarz, zajmować się rzemiosłem. W r. 1641 rozesłał po Niemczech list, w którym zachęcał Niemców do osiedlenia się w jego dobrach, zapewniając im opiekę i pomoc. W r. 1638 uzyskał prawo niemieckie dla swojej dziedzicznej wsi Swarzędz, zmieniając jej nazwę na miasto Grzymałowo; nazwa ta nie przyjęła się. W r. 1638 utworzył fundusz dla ubogich. Ustanowił również czynsz roczny dla szpitala w Krajence koło Złotowa i w Kórniku. Ożenił się w r. 1595 z Anną Opalińską i miał dwóch synów: Piotra Samuela i Andrzeja Karola, oraz dwie córki: Barbarę Annę Konstancję i Izabelę. Zmarł w r. 1653 w Złotowie. Na łożu śmierci przyjął wiarę katolicką.

Opracowano na podstawie biogramu Jerzego Wisłockiego, PSB, t.IX, 1960-61, s.49

Zygmunt Aleksander Grudziński (zm. 1661), syn Zygmunta.

Andrzej Karol Grudziński (zm. 1678), syn Zygmunta, po bezpotomnej śmierci Zygmunta Aleksandra przejął Kórnik; starosta osiecki, rogoziński i średzki; sprzedał Kórnik w 1676 r. swemu siostrzeńcowi Zygmuntowi Działyńskiemu.